Πώς να αντιμετωπίσετε το άγχος όταν πάσχετε από σακχαρώδη διαβήτη

Όλοι μπορούν να αγχωθούν. Όλοι μπορούν να νιώσουν ανησυχία. Και όλοι μπορούν να έχουν στιγμές αγωνίας και πανικού. Ωστόσο, εάν ζείτε με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, αυτά τα επεισόδια μπορεί να θέτουν λίγο διαφορετικές προκλήσεις από αυτές που αντιμετωπίζουν οι άλλοι. Όπως όμως και με όλα τα υπόλοιπα, είναι δυνατόν να βρείτε μηχανισμούς και στρατηγικές που λειτουργούν για εσάς. 

Εδώ, σας παρουσιάζονται 5 συμβουλές για τις στρεσογόνες και αγχωτικές στιγμές της ζωής με σακχαρώδη διαβήτη, με σκοπό να τις διαχειριζόμαστε με μεγαλύτερη ηρεμία, σιγουριά και ασφάλεια.

Αν λάβατε τη διάγνωση πρόσφατα, είναι απόλυτα φυσιολογικό να νιώθετε αγχωμένοι από τις νέες προκλήσεις. Μπορεί να σας προβληματίζει ο τρόπος με τον οποίο θα επηρεάσει ο σακχαρώδης διαβήτης την ποιότητα της ζωής σας, την ασφάλεια, τα όνειρα, τις δεσμεύσεις, αλλά και τους ανθρώπους γύρω σας.

Σε μια προσπάθεια καθοδήγησης και υποστήριξης, πολλοί άνθρωποι -–συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματιών υγείας και των ατόμων από το φιλικό και οικογενειακό σας περιβάλλον– μπορεί να σας προσφέρουν συμβουλές σχετικά με τη διατροφή, τον τρόπο ζωής, την άσκηση και πολλά άλλα. Οι συμβουλές ενδεχομένως να είναι χρήσιμες, αλλά μπορεί, επίσης, ακούσια, να σας προξενήσουν άγχος.

Η καλύτερη άμυνα ενάντια σε αυτό το είδος άγχους είναι να καταλάβετε τι σας συμβαίνει. Εάν έχετε ποτέ προσπαθήσει να δώσετε συμβουλές σε κάποιον, ξέρετε ότι μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να μην χρησιμοποιήσετε λέξεις όπως «θα έπρεπε», «μην» και «πρέπει». Και ως άτομο με σακχαρώδη διαβήτη, πιθανότατα έχετε ακούσει κάποιες από αυτές τις λέξεις:

• Θα πρέπει να γυμνάζεστε τακτικά.

• Μην τρώτε πάνω από ένα κομμάτι κέικ.

• Τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να ξεχάσουν τη ζάχαρη.

Εάν τις πάρετε με λάθος τρόπο, αυτές οι λέξεις μπορούν να σας καταβάλλουν αντί να σας βοηθήσουν να συνεχίσετε. Θα ήταν καλό να μάθετε πώς να φιλτράρετε τις πληροφορίες που είναι χρήσιμες από εκείνες που σας ασκούν πίεση και τροφοδοτούν το άγχος σας.

Θα σας δώσουμε ένα παράδειγμα: Μπορεί να σας έχουν πει ότι πρέπει να σταματήσετε να τρώτε μπισκότα. Εάν το πάρετε κυριολεκτικά, κάτι τέτοιο δεν σας αφήνει περιθώριο να είστε ο εαυτός σας, το κομμάτι του εαυτού σας που απολαμβάνει τα μπισκότα. Αυτό που μπορείτε να κρατήσετε από μια τέτοια συμβουλή είναι ότι έχετε λόγους για τους οποίους θέλετε να απολαμβάνετε μπισκότα με σύνεση και ίσως μόνο σε ειδικές περιστάσεις.

Καθώς γίνεστε καλύτεροι στην ικανότητα να μαθαίνετε από τις συμβουλές, θα είστε επίσης πιο επιεικείς με τον εαυτό σας όταν, περιστασιακά και με ορθή κρίση, επιλέγετε να αγνοήσετε μια συμβουλή.

Οι συμβουλές έχουν σκοπό να σας καθοδηγήσουν και να σας υποστηρίξουν, όχι να σας τιμωρήσουν. Δείτε τις ως εργαλείο, και όχι ως όπλο. Επιπλέον, προσπαθήστε να είστε επιεικείς με τον εαυτό σας όταν ο σακχαρώδης διαβήτης σας φέρνει αντιμέτωπους με προκλήσεις τις οποίες δεν περιμένατε.

Μια ιατρική πάθηση μπορεί να σας φαίνεται «βουνό» μέχρι να βρείτε τους σωστούς μηχανισμούς αντιμετώπισης. Το κεφάλι σας μπορεί να είναι γεμάτο αμφιβολίες και ερωτήσεις. «Τι συμβαίνει;» «Τι κάνει το σώμα μου;» «Πώς θα νιώσω αν φάω αυτό;» Αυτές οι ερωτήσεις μπορούν να δημιουργήσουν την εμπειρία του άγχους, το οποίο μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορα συμπτώματα:

• Πονοκέφαλος

• Διαταραγμένος ή υπερβολικός ύπνος

• Σφίξιμο και πόνος στους μύες

• Εξάντληση

• Αίσθημα αδιαθεσίας ή ατονίας

Εάν εκδηλώσετε ένα ή μερικά από αυτά τα συμπτώματα, είναι πιθανό επίσης να γίνετε ευερέθιστοι, να νιώσετε αγχωμένοι ή να νιώσετε ότι δεν έχετε κίνητρο ή ότι πέσατε σε κατάθλιψη.

Ένας εξαιρετικός τρόπος για να εξουδετερώσετε αυτή τη δίνη που σας τραβάει με δύναμη προς τα κάτω είναι μέσω ασκήσεων ενσυνειδητότητας ή αναπνοής (ή και τα δύο!). Πολλές μελέτες δείχνουν ότι όταν αναπνέετε σωστά, μπορείτε να μειώσετε το άγχος, να αποτρέψετε την αϋπνία, να ελέγξετε τα συναισθήματα και να βοηθήσετε στη βελτίωση της προσοχής.

Η αναπνοή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη ρύθμιση των συναισθημάτων και την ενίσχυση της ευεξίας με διάφορους τρόπους. Ορισμένες τεχνικές δίνουν έμφαση σε προοπτικές επίγνωσης σε ό,τι αφορά την εμπειρία, ενώ άλλες εξετάζουν τη σωματική πλευρά.

Με ποια κριτήρια μπορείτε να επιλέξετε ένα σύστημα; Να θυμάστε ότι κάθε άνθρωπος και κάθε συνθήκη είναι διαφορετική. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να κάνετε μία έρευνα και να δοκιμάσετε διαφορετικές τεχνικές αναπνοής ή διαλογισμού για να βρείτε αυτή που προτιμάτε.

Και όπως με όλα σε αυτή τη ζωή, η εξάσκηση είναι το παν. Μείνετε, επομένως, πιστοί σε αυτό που έχει αποτέλεσμα και είναι πιθανό να νιώσετε ότι είστε όλο και πιο χαλαροί και ότι διατηρείτε όλο και καλύτερα τον έλεγχο του σώματος και του μυαλού σας.

Υπάρχει ένας άλλος σημαντικός λόγος για τον οποίο η διαχείριση του άγχους ωφελεί τα άτομα που ζουν με σακχαρώδη διαβήτη και έχει να κάνει με τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σας. Όταν το σώμα βιώνει άγχος, ετοιμάζεται να εκδηλώσει μια δραματική απόκριση στο περιβάλλον, γνωστή ως αντίδραση πάλης ή φυγής.

Όταν ενεργοποιείται η αντίδραση πάλης ή φυγής, παρουσιάζονται διάφορες αντιδράσεις στον οργανισμό:

• Ο ρυθμός της αναπνοής αυξάνεται.

• Το αίμα κατευθύνεται προς τους μύες και τα άκρα.

• Τα επίπεδα ορμονών είναι αυξημένα.

Το έντονο στρες οδηγεί σε απελευθέρωση αδρεναλίνης, κορτιζόλης και γλυκόζης στην κυκλοφορία του αίματος. Εάν ζείτε με σακχαρώδη διαβήτη, το σώμα σας μπορεί να μην μετατρέπει την απελευθερωμένη σε ενέργεια γλυκόζη στην ενέργεια που χρειάζεται η κατάσταση πάλης ή φυγής στην οποία βρίσκεστε. Αυτό θα προκαλέσει τη συσσώρευση της γλυκόζης στην κυκλοφορία του αίματος, κάτι που θα διαπιστώσετε και μόνοι σας εάν ελέγξετε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας με έναν μετρητή γλυκόζης αίματος.

Εξασκηθείτε στην αναπνοή σε αγχωτικές καταστάσεις. Ο έλεγχος της αντίδρασής σας στο στρες μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας, κάτι που αποτελεί μία εξαιρετική δεξιότητα η οποία θα σας φανεί χρήσιμη μακροπρόθεσμα.

Το φαγητό είναι διεγερτικό και γενικά μας κάνει να αισθανόμαστε καλύτερα. Για αυτό τον λόγο το φαγητό δεν χρησιμοποιείται μόνο για την ικανοποίηση της πείνας. Πολλοί άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση του φαγητού ως μέσου παρηγοριάς ή αντιμετώπισης δύσκολων συναισθημάτων.

Για όσους ζουν με σακχαρώδη διαβήτη, η αβεβαιότητα σχετικά με τη διατροφή μπορεί να προκαλέσει άγχος και στρες. Κατά έναν ειρωνικό τρόπο, το φαγητό μπορεί να προσφέρει προσωρινή ανακούφιση από το διατροφικό στρες. Αλλά η λέξη-κλειδί εδώ είναι ο προσδιορισμός «προσωρινή».

Πολλοί άνθρωποι αναγνωρίζουν την απόλαυση που προσφέρει η σοκολάτα και δικαίως. Μελέτες έχουν δείξει ότι ορισμένοι τύποι σοκολάτας μπορεί να μειώσουν τα επίπεδα της κορτιζόλης, που είναι η ορμόνη του στρες και να περιορίσουν τα συμπτώματα άγχους. Αλλά όταν τρώτε επειδή έχετε άγχος, ανταλλάζετε τη μακροπρόθεσμη μεταβολική ισορροπία και έλεγχο με τη βραχυπρόθεσμη προσωρινή ανακούφιση. Η κατανάλωση φαγητού όταν έχετε άγχος είναι κάτι το κατανοητό, αλλά προσπαθείτε να μην χρησιμοποιείτε το φαγητό για την ανακούφιση του στρες. Μην προσθέσετε μια εθιστική σχέση με το φαγητό στις προκλήσεις της ζωής με σακχαρώδη διαβήτη.

Εάν «παραστρατήσετε» και διαπιστώσετε ότι απολαμβάνετε φαγητό που δεν αποτελεί μέρος των προγραμματισμένων γευμάτων σας, τότε αναρωτηθείτε εάν μπορείτε να σταματήσετε πριν φτάσετε στον πάτο (της συσκευασίας ή του μπολ). Μάθετε να σταματάτε από επιλογή, επειδή η απόφασή σας να μην σταματήσετε οδηγεί σε απώλεια του ελέγχου, η οποία με τη σειρά της θα θέσει σε κίνδυνο την υγεία σας και θα αυξήσει τον κίνδυνο υπεργλυκαιμίας.

Όταν ακούτε ότι πρέπει να κάνετε ενέσεις στο σώμα σας, η φυσική σας αντίδραση μπορεί να είναι ναυτία ή φόβος (μήπως πονέσετε ή προκαλέσετε κάποιον τραυματισμό στον εαυτό σας). Αλλά ο φόβος μην πονέσετε είναι συχνά πολύ μεγαλύτερος από τον πραγματικό πόνο που σχετίζεται με τις ενέσεις. Πρόκειται για ένα παιχνίδι του μυαλού.

Επειδή μιλάμε ξανά για ψυχική πρόκληση –δηλαδή για ένα θέμα που εξαρτάται από την οπτική γωνία και τη στάση σας– ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της πρόκλησης είναι με την κατάλληλη ψυχολογία.

Όπως και με τις καταστάσεις του άγχους και της ανησυχίας που αναφέρθηκαν παραπάνω, προσπαθήστε να αντιμετωπίσετε τα έντονα συναισθήματα με σωστές αναπνοές. Όταν μάθετε αυτή την τεχνική, θα εκπνέετε αποτελεσματικά κάθε αρνητικότητα. Ως αποτέλεσμα, θα απολαμβάνετε πιο χαλαρούς μύες, μεγαλύτερο έλεγχο των συναισθημάτων σας και μειωμένο πόνο.

Όταν είστε ψυχικά σταθεροποιημένοι, δυνατοί και ήρεμοι, θα νιώθετε ότι έχετε πολύ καλύτερα εφόδια για να αντιμετωπίσετε την πρόκληση της εισαγωγής ενός φαρμακευτικού σκευάσματος στο σώμα σας μέσω μίας συσκευής τύπου πένας ή μίας βελόνας.

Η πρόσβαση σε υπηρεσίες υποστήριξης και συμβουλευτικής από επαγγελματίες υγείας μπορεί να είναι αρκετά περιορισμένη, γεγονός που ενδέχεται να γεννήσει συναισθήματα απογοήτευσης ή έλλειψης βοήθειας. Μια πάθηση που αλλάζει τη ζωή σας, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, είναι ένα πολύ βαρύ φορτίο για να το κουβαλήσετε μόνοι σας και χωρίς καθοδήγηση, κυρίως επειδή μπορεί να δυσκολέψει επιπλέον την κοινωνική σας ζωή μέχρι να βρείτε τις στρατηγικές που είναι αποδοτικές για εσάς.

Εξετάστε το ενδεχόμενο ένταξης σε μια ομάδα υποστήριξης στην περιοχή σας. Αναλάβετε δράση και επικοινωνήστε με την κοινότητά σας. Κατά την περίοδο 1980 έως 2016, ο παγκόσμιος επιπολασμός του σακχαρώδους διαβήτη αυξήθηκε σχεδόν κατά 100%. Με άλλα λόγια, είναι όλο και πιο πιθανό να βρείτε άτομα που ζουν με σακχαρώδη διαβήτη στην κοινότητά σας. Και η δημιουργία δεσμού και φιλίας μαζί τους έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα της ανακούφισης από το στρες, το άγχος, την κατάθλιψη και τη μοναξιά.

Εάν λάβατε πρόσφατα τη διάγνωση, μπορεί να μπείτε στον πειρασμό να εστιάσετε σε όλα τα εμπόδια που σας θέτει ο σακχαρώδης διαβήτης ή σε όλα εκείνα που δεν σας επιτρέπει να κάνετε. Είναι φυσικό να συμπεράνετε ότι έχει συμβεί κάτι τρομερό και άδικο και ότι είστε θύμα των περιστάσεων. Τι θα λέγατε όμως να προσπαθούσατε να εστιάσετε σε όλα αυτά που καθιστά εφικτά ο σακχαρώδης διαβήτης;

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι το σώμα σας που προσπαθεί να σας πει να το φροντίζετε με διαφορετικό τρόπο, κάτι το οποίο ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΑΝΑΜΦΙΣΒΗΤΗΤΑ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ, ειδικά αφού λάβετε οδηγίες και συμβουλές για τη διατροφή και την άσκηση. Αυτές οι οδηγίες μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίζετε τον εαυτό σας με έναν πρωτόγνωρο σεβασμό.

Ενδέχεται ακόμη και να γίνετε το πρόσωπο στο οποίο μπορούν να στραφούν άλλα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη για καθοδήγηση και υποστήριξη, συντροφιά και φιλία. Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, είναι εύκολο να δει κανείς ότι μια ανεπιθύμητη διάγνωση μπορεί να γίνει μια πηγή αυτοσκοπού, μια πρόκληση για να αποκτήσει η ζωή σας νόημα και μια ευκαιρία να διαπρέψετε.